مقدمه۱
بخش اول : منطقه کارآموزی۲
فصل اول : بررسی خصوصیات زمین شناسی منطقه کارآموزی۲
۱-۱- آشنایی با منطقه کارآموزی۲
۱-۲- آب و هوا۳
۱-۳- ژئومورفولوژی با رودخانه ها ۴
۱-۴- چینه شناسی چهار دشت ۶
۱-۵- زغال خیزی ۱۲
۱-۶- بخش کلاریز۱۳
۱-۷- زیر بخش بالای طبقات ماسه سنگی زغال دار ۱۴
بخش دوم – ارزیابی بخش های مرتبط با رشته علمی کارآموزی
فصل دوم – ایمنی در معدن ۱۷
۲-۱- ایمنی ۱۷
۲-۲- اصول ایمنی۱۷
۲-۳- خود نجات ها۱۷
۲-۴- کارگاه ایمنی۱۸
فصل سوم – مشخصات لایه ها و روشهای استخراج آنها
۳-۱- روشهای استخراج زغال۱۸
۳-۲-ضخامت لایه ها۱۹
۳-۳- شیب ۱۹
۳-۴- ساختمان لایه۲۰
۳-۵- استخراج……………………………………………………………………… ۲۰
۳-۶- آماده کردن کارگاه برای استخراج…………………………………………. ۲۱
۳-۷- استخراج لایه های کم شیب………………………………………………… ۲۲
۳-۸- استخراج لایه های با شیب متوسط………………………………………… ۲۲
۳-۹- استخراج لایه های پر شیب………………………………………………… ۲۳
۳-۱۰- طریقه استخراج لایه های ضخیم………………………………………… ۲۴
۳-۱۱-روشهای استخراج با تقسیم لایه به برشهای جداگانه……………………. ۲۵
۳-۱۲- طریقه استخراج لایه های نازک و متوسط ……………………………… ۲۸
فصل چهارم – حفاری…………………………………………………………….. ۲۹
۴-۱- حفاری معدنی ………………………………………………………………. ۲۹
۴-۲- چکش مکانیکی……………………………………………………………….. ۲۹
۴-۳- حفر چال…………………………………………………………………….. ۳۰
۴-۴- ارابه های چال زنی…………………………………………………………. ۳۱
۴-۵- حفاری در معدن کیاسر…………………………………………………….. ۳۱
۴-۶- وسایل حفر مواد معدنی ……………………………………………………. ۳۱
۴-۷- وسایل حفر ماده معدن در معدن کیاسر …………………………………… ۳۲
فصل پنجم – آتشباری در معدن……………………………………………………….
۵-۱- آتشباری………………………………………………………………………. ۳۲
۵-۲- مراحل آماده کردن چال………………………………………………….. .. ۳۲
۵-۳- آتشباری به وسیله فتیله اطمینان …………………………………………… ۳۵
۵-۴- آتشباری الکتریکی…………………………………………………………… ۳۶
۵-۵- محاسبات مدار انفجار ……………………………………………………… ۳۸
۵-۶- دستگاههای آتش کن ……………………………………………………….. ۴۱
۵-۷-انفجار خود به خود چاشنی های الکتریکی ………………………………… ۴۱
۵-۸-آتشباری به وسیله فتیله انفجاری …………………………………………… ۴۳
۵-۹- آتشباری به وسیله باروت ………………………………………………….. ۴۳
۵-۱۰- طرز عمل در مورد چال های منفجر نشده …………………………….. ۴۴
۵-۱۱- اصول ایمنی و مقررات آتشباری………………………………………… ۴۴
۵-۱۲- آتشباری در معدن کیاسر ………………………………………………… ۴۵
فصل ششم – نگهداری در معدن ……………………………………………………..
۶-۱-نگهداری در چاه …………………………………………………………….. ۴۵
۶-۲- نگهداری به وسیله چوب در چاه ………………………………………….. ۴۶
۶-۳- نگهداری به وسیله قاب های فلزی در چاه ……………………………….. ۴۶
۶-۴- دیوار سازی چاه ……………………………………………………………. ۴۶
۶-۵- نگهداری به وسیله پوشش بتنی در چاه …………………………………… ۴۶
۶-۶- نگهداری در تونل ها ………………………………………………………. ۴۷
۶-۷- نگهداری به وسیله چوب در تونل ………………………………………… ۴۷
۶-۸- نگهداری به وسیله قاب های فلزی در تونل ……………………………… ۴۷
۶-۹- نگهداری به وسیله قاب های بتنی در تونل ………………………………. ۴۸
۶-۱۰-دیوار سازی در تونل ……………………………………………………… ۴۸
۶-۱۱- پوشش بتنی ……………………………………………………………….. ۴۸
۶-۱۲- نگهداری به وسیله پیچ و مهره در تونل ………………………………… ۴۹
۶-۱۳-نگهداری در کارگاه استخراج…………………………………………….. ۴۹
۶-۱۴-چوب بست در کارگاه استخراج ………………………………………….. ۵۰
۶-۱۵-جرز چوبی ………………………………………………………………… ۵۱
۶-۱۶-پایه های فلزی …………………………………………………………….. ۵۱
۶-۱۷-نگهداری تونل و کارگاه استخراج معدن کیاسر ………………………… ۵۱
فصل هفتم – بارگیری و باربری ……………………………………………………..
۷-۱- بارگیری …………………………………………………………………….. ۵۲
۷-۲-بارگیری در چاه …………………………………………………………….. ۵۲
۷-۳- بارگیری در تونل ها ……………………………………………………….. ۵۲
۷-۴- بارگیری در خارج معدن ………………………………………………….. ۵۳
۷-۵- وسایل حمل و نقل ………………………………………………………….. ۵۴
۷-۶- حمل و نقل در چاه …………………………………………………………. ۵۵
۷-۷- قفس …………………………………………………………………………. ۵۵
۷-۸- حمل و نقل در تونل های افقی …………………………………………….. ۵۶
۷-۹- حمل و نقل در تونل های مورب…………………………………………… ۵۶
۷-۱۰- حمل و نقل در کارگاه استخراج …………………………………………. ۵۷
۷-۱۱- حمل و نقل در بیرون معدن ……………………………………………… ۵۸
۷-۱۲- بارگیری و حمل و نقل در معدن کیاسر ………………………………… ۵۹
فصل هشتم – تهویه……………………………………………………………………..
۸-۱- تهویه در معدن ……………………………………………………………… ۵۹
۸-۲- مشخصات هوای معدن …………………………………………………….. ۶۰
۸-۳- تهویه اصلی معدن ………………………………………………………….. ۶۰
۸-۴- محاسبه مقدار هوای لازم ………………………………………………….. ۶۰
۸-۵- نصب باد بزن ……………………………………………………………. .. ۶۱
۸-۶- طرح شبکه تهویه …………………………………………………………… ۶۱
۸-۷- تهویه فرعی ………………………………………………………………… ۶۱
۸-۸- تهویه مطبوع در معادن ……………………………………………………. ۶۱
۸-۹- تهویه در معدن کیاسر ……………………………………………………… ۶۲
بخش سوم – خدمات فنی در معادن …………………………………………………
فصل نهم – روشنایی در معادن ………………………………………………….. ۶۴
۹-۱- روشنایی عمومی …………………………………………………………… ۶۴
۹-۲- روشنایی انفرادی …………………………………………………………… ۶۵
۹-۳- روشنایی در معدن کیاسر ………………………………………………….. ۶۵
فصل دهم – آبکشی در معدن ………………………………………………………….
۱۰-۱- آبکشی از تونل ها ………………………………………………………… ۶۶
۱۰-۲- آبکشی در معدن کیاسر …………………………………………………… ۶۶
منابع و مأخذ ……………………………………………………………………….. ۶۷
مقدمه :
افزایش ظرفیت تولید فولاد کشور (به عنوان صنعت مادر) ، رسیدن به خودکفائی در زمینه تأمین ذغالسنگ کک شو مورد نیاز کارخانه ذوب آهن اصفهان ، جلوگیری از خروج ارز بیشتر و ممانعت از خرید ذغال سنگ کشورهای بیگانه ، لزوم افزایش تولید داخلی معادن ذغال سنگ کشور ، نهایتاً ضرورت کار و تلاش فراوانتر جهت بازسازی میهن اسلامی در مقطع اخیر به واسطه تحولات و سیایت گذاری ها تازه از سوی مسوولین نظام ، همگی لزوم گسترش و توسعه معادن ذغال سنگ را تأیید می نمایند .
در این راستا دفتر فنی و طراحی شرکت ذغال سنگ البرز مرکزی با مساعدت و رهنمودهای مدیریت طراحی معادن شرکت ملی فولاد ایران و همچنین همفکری و همیاری مسوولین محترم معدن کیاسر ، اقدام به تهیه طرح گسترش و تجهیز و بهره برداری از لایه ۱۸k از افق ۹۶۳ تا ۸۰۰ نیز امکان بهره برداری از لایه ۱۶k معدن مذکور تا افق ۸۵۰ با استفاده از حفریات اصلی این طرح برای دستیابی به تولید خام سالانه یک صدو پنجاه هزار تن نموده است .
فصل اول – بررسی خصوصیات زمین شناسی منطقه کارآموزی
۱-۱- آشنایی با منطقه کارآموزی :
یکی از معادن تحت پوشش البرز مرکزی می باشد و این معدن در ۵ کیلومتری بخش کیاسر از توابع ساری و ۷۰ km شهرستان ساری مرکز استان مازندران و ۱۲۰km سمنان و در ۱۱۰km شهرستان دامغان می باشد . فاصله این معدن از اداره مرکزی البرز مرکزی واقع در آزادمهر از سمت ساری ۱۵۰km است .
منطقه کیاسر از نظر زمین شناسی بصورت آنتی کلینال بوده و معروف به آنتی کلینال ترکام است که یال شمالی آن به کیاسر ۱ ، و یال جنوبی آن به کیاسر ۲ معروف است که کلاً حوزه ذغالداری کیاسر و اطراف آن به چهاردشت (چهاردانگه) نامگذاری شده است که موقعیت جغرافیائی آن به صورت زیر است :
عرض جغرافیایی ۳۶،۲۲ ۳۶،۲۰
طول جغرافیایی ۵۲،۳۸،۲۰ ۴۰،۳۶،۵۲
این منطقه دارای آب و هوایی نسبتاً سرد و مطلوب است و تغییرات درجه حرارت در شبانه روز محسوس و به سمت جنوب این تغییرات افزایش می یابد . تابستان آن ملایم و زمستان سرد و پر برف است و رطوبت و باران موجبات کمی انباشتگی در این ناحیه گریده است .
۱-۱-۲- شاخصهای فنی و اقتصادی معدن در حال کار :
۱-۱-۱-۱- وضعیت فعلی معدن :
عملیات زمین شناسی و اکتشافی آن از سال ۱۳۵۲ شروع و پس از انجام عملیات پی جویی و عملیات حفاری تا سال ۱۳۵۹ کار اکتشافی آن به پایان رسیده است و در سال ۱۳۶۰ عملیات احداث شبکه معدنی از شرق به غرب بطول ۳۱۵km از انتهای ۹۶۳ + ، ۱۰۰۰ ، ۱۰۴۵ + به بالا تا سال ۱۳۶۲ با حفر تونلهای ۱ ، ۲ ، ۸ آغاز شد و در خرداد سال ۱۳۶۲ بهره برداری از اولین کارگاه استخراجی بنام کارگاه شماره ۷ از افق ۹۶۳+ تونل ۱ با تلاش مسوولین معدن تحقق پذیرفته و ذخائر پیش بینی شده برای احداث شبکه معدن اولیه از افق +۹۶۳ تا بیرون زدگی ۹۱۵ هزار تن تخمین زده شده و تا آخر سال ۶۹ به مقدار ۳۳۰ هزار تن از آن برداشت گردیده این منطقه دارای تاسیسات رفاهی ( از قبیل شهرک ۶۰ دستگاهی ، فروشگاه و بهداری و نانوائی و کانتین غذا خوری و همچنین دارای ساختمان اداری ، تعمیرگاه خودروهای سبک و سنگین ، تعمیرگاه ماشین آلات معدنی ، ژنراتور برق ، چندین انبار سرپوشیده ، حمام و رختکن و در اطراف تونل ۱ دارای ساختمان اداری نیمه تمام ، اطاق شلرژ باطری ، تعمیرگاه ماشین آلات معدنی و لوکوموتیو) می باشد و در حال حاضر در منطقه معدن ۹۳۶ نفر مشغول به کار هستند .
۱-۱-۱-۲- دلایل ضرورت گسترش طرح بهره برداری افق ۹۶۳+ به بالا :
نظریه به این که ذخیره استخراجی تونل ۲ و ۸ افقهای ۱۰۰۰ و ۱۰۴۵ معدن کیاسر در اواخر نیمه اول سال ۱۳۷۰ به اتمام رسید . امکان بهره برداری این معدن در سال آتی فقط از افق ۹۶۳+ تونل ۱ انجام خواهد گرفت و بیشتر ذخیره استخراجی این معدن از فاصله ۱۲۰۰ متر به بعد تونل ۱ افق ۹۶۳+ به بالا قرار گرفته و طولانی شدن بعد مسافت این تونل از نظر بهره برداری و مصالح رسانی و نیروی انسانی و افت هوای فشرده و تهویه و ایجاد تراکم ترافیک در امر بهره برداری در سال های آینده برای این معدن مشکلاتی را به وجود خواهد آورد و باعث کاهش راندمان و عدم امکان استخراج به میزان پیشنهادی سالانه خواهد شد .
لذا معدن کیاسر در نظر دارد برای رفع مشکلات آتی و افزایش ذخیره استخراجی ، بهره برداری در فاصله ۲۲۰۰ متری تونل ۱ که به گسل معکوس در این فاصله برخورد داشته است را در برنامه کاری خود قرار دهد .
۱-۲- آب و هوا :
با توجه به میران نزولات جوی و رطوبت و سایر عوامل می توان از نظر اب و هوا این قسمت را به سه بخش تقسیم کرد .
۱-۲-۱- بخش شمالی :
هوای گرم و مرطوب دارد و نزولات جوی در این قسمت زیاد است . و رودخانه های این بخش پر آب و زمین های آن پوشیده از جنگل است . و تغییرات حرارتی چندانی ندارد و این نزولات جوی به صورت باران دیده می شود و این ریزش باران در اوایل بهار و اواسط پاییز زیاد و گاهی مقدار رطوبت در این قسمت به ۹۰% نیز می رسد .