تاریخچه
طبقه بندی ژنتیکی
خصوصیات گیاه شناسی ( ریشه ، ساقه ، برگ ، گل ، دانه )
ترکیبات شیمیایی و کیفیت غذایی (پروتئین ، کربوهیدراتها ، چربی مواد معدنی ، ویتامینها)
سازگاری (نور ، حرارت و رطوبت )
خاک
تناوب زراعی
زراعت تریتیکالا (تاریخ کاشت ، میزان بذر ، عمق کاشت )
نیاز غذایی
مراحل رشد تریتیکاله (تجمع ماده خشک)
توسعه سطح برگها
پنجه زنی
رشد دانه
اجزاء عملکرد
عملکرد
مشکلات موجود در تولید دورس – جوانه زنی قبل از برداشت ، علفهای هرز ، بیماریها)
اهمیت و قابلیت استفاده برای طیور
مصارف غذایی
سیلوی تریتیکاله
منابع مورد استفاده

تاریخچه
تریتیکاله یگ گونه جدید غله می باشد که به وسیله انسان و از ترکیب ژنومهای گندم tritikum و چاودار cecale بوجود آمده است . این تلاقی با هدف انتقال مقاومت به سرما و رشد سریع و تحمل شرایط بد محیطی چاودار با خصوصیات زراعی و کیفی بر تر گندم صورت پذیرفته است . در این روند گندم به جای گیاه مادری و دانه های گرده از چاولار گرفته می شود . از دید یاخته شناسی در نزد تریتیکاله دسته های کروموزمی هگزا واوکتاپلوییدی یافت می شود , که انواع تریتیکاله های هگزاپلوئیدی بیشتر و دارای مقاومت بالایی در برابر تنشهای محیطی هستند . تولید انبوه تریتیکاله از سال ۱۹۶۸ در جهان آغاز گشته و طبق آخرین آمار ( FAO ) تا سال ۲۰۰۲ سطح زیر کشت آن در جهان ۳۰۶۵ هزار هکتار با تولید ۱۰۹۶۴ هزار تن بوده است . بالاترین سطح زیر کشت در جهان در کشورهای چین , هلند , آلمان با سطحی بالاتر از پانصد هزار هکتار و استرالیا و فرانسه بیشتر از ۲۵۰ هزار هکتار به کشت این گیاه اختصاص داده اند . در ایران در استانهای کرمانشاه , بوشهر , اصفهان , مغان و گلستان در حدود ۳۰۰۰ هکتار کشت می شود . خصوصیات مطلوب تریتیکاله که شامل تحمل به سرما مقاوم به ورسی تحمل به آفات و بیماریها مانند زنگ زرد , کوتولگی , زنگ قهوه ای سفیدک و سیاهک ها بوده و در رقابت با علفهای هرز نیز مقاومت خوبی نشان داده است . سرعت رشد اولیه و قدرت ترمیم پذیری آن باعث شده که برای استفاده دو منظوره نیز مناسب باشد . ارزش غذایی دانه تریتیکال در پرورش طیور , پروار گوساله نیز بالا می باشد . ساختار درونی دانه تریتیکاله را نزدیک به ۶۰ % نشاسته , ۱۶ % پروتئین ( بیش از ۳ % اسید آمینه ضروری لیزین ) ۲ % چربی و ۱۳ % آب تشکیل می دهد که در مقایسه با غلات حاوی فسفر , منیزیم و پتاسیم بیشتری می باشد . فعالیت آنزیمی در دانه ترتیکه بیشتر از گندم بوده که صفت خوبی در تهیه مالت است . دانه تریتیکاله مانند گندم ولی قدری کشیده تر تیره تر و کمی چروکیده است زراعت آن آسان و شبیه زراعت گندم و جو می باشد . تریتیکاله دارای تیپهای بهاره زمستانه و فی ما بین است و در زراعت های دیم در مناطق سرد عملکرد بیشتری نسبت به جو و گندم داشته است . تریتیکاله از نظر آب و هوایی به زمین در پهنه های نامناسب توصیه نشده و خواسته های اندک آن سبب شده که مناطق وسیعی از جهان زیر کشت این گیاه اختصاص یابند نتایج بررسیها انجام پذیرفته در ایران موید این واقعیت می باشد که عملکرد دانه تریتیکاله به طور متوسط در اکثر نقاط ایران بیست درصد بیشتر از ارقام اصلاح شده گندم بوده و ماده خشک تولیدی آن ( علوفه خشک و دانه استحصالی از آن ) دو برابر جو است . لذا توانائی بالقوه این نبات در تعلیف دامها با توجه به کمبود علوفه و گندم تولیدی جهان برای تهیه خوراک دام و طیور معرفی شده و لزوم توجه به این مهم را ضروی می سازد . دانه تریتیکاله تا ۷۵ درصد به ذرت و تا ۱۰۰ درصد به جای گندم می تواند در جیره غذایی طیور استفاده گردد .