پایان نامه آثار استحاله و تغییر فرهنگی جوانان در شهر یزد

آثار استحاله و تغییر فرهنگی جوانان در شهر یزد ۲

فصل اول : ۳

طـرح تحقیق. ۳

۱-۱- بیان مسئله : ۴

۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق : ۵

۱-۳- اهداف تحقیق : ۵

۱-۴- مدل تحلیلی : ۶

۱-۴-۱- فرضیه های تحقیق : ۶

۱-۴-۲- متغیرها و جایگاه آنها در فرضیه ها : ۷

۱-۴-۳- تعریف عملیاتی مفاهیم : ۷

۱-۵-نوع و روش تحقیق و جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل آنها : ۸

۱-۶- جامعه آماری و حجم نمونه : ۸

۱-۷- سازماندهی تحقیق : ۸

فصل دوم : ۹

ادبیـات  تحقیق. ۹

۲-۱- تحقیقات جهانی و خارجی. ۱۰

۲-۲- تحقیقات در ایران. ۱۶

فصل سوم : ۳۲

پیشینه و مطالعات نظری.. ۳۲

۳-۱- عزت نفس (Self – esteem) 33

۳-۱-۱- تعریف عزت نفس و ویژگی های آن : ۳۳

۳-۱-۲- عوامل موثر در رشد و کاهش عزت نفس.. ۳۴

۳-۱-۳-آثار و فواید عزت نفس.. ۳۴

۳-۲- هویت (Identity) 36

۳-۲-۱- تعریف و ویژگی های هویت.. ۳۶

۳-۲-۲- بحران هویت و حل آن. ۳۷

۳-۲-۳- انواع یا حالات هویت.. ۳۷

۳-۳- تغییر فرهنگی. ۳۸

۳-۳-۱- تعریف و ویژگی های تغییر فرهنگی. ۳۸

۳-۳-۲- تعریف و ویژگی های فرهنگ… ۳۹

۳-۳-۳- عوامل و شرایط تغییر فرهنگی. ۴۲

۳-۳-۳-۱- عوامل داخلی تغییر فرهنگی. ۴۲

۳-۳-۳-۱-۱- عامل جمعیتی. ۴۲

۳-۳-۳-۱-۱-۱- جایگاه نظری.. ۴۲

۳-۳-۳-۱-۱-۲- تحول جمعیتی در ایران. ۴۳

۳-۳-۳-۱-۲-۱-تعریف و ویژگی های سنت و تجدد ۴۵

۳-۳-۳-۱-۲-۲- تعریف و ویژگی های سنت.. ۴۷

۳-۳-۳-۱-۲-۳- رابطه سنت و تجدد ۴۸

۳-۳-۳-۱-۲-۳-۱- دیدگاه سنتگرایان. ۴۹

۳-۳-۳-۱-۲-۳-۲- دیدگاه تجدد گرایان. ۵۰

۳-۳-۳-۱-۲-۳-۳- دیدگاه تجدید نظر طلبان. ۵۲

۳-۳-۳-۱-۲-۴- جایگاه سنت و تجدد در ایران. ۵۵

۳-۳-۳-۱-۲-۴-۱- سنتگرایان. ۶۰

۳-۳-۳-۱-۲-۴-۲- تجدد گرایان. ۶۲

۳-۳-۳-۱-۲-۴-۳- تجدید نظر طلبان. ۶۴

۳-۳-۳-۱-۲-۴-۴- فرا تجددگرایان. ۶۶

۳-۳-۳-۲- عوامل خارجی تغییر فرهنگی : ۶۶

۳-۳-۳-۲-۱- جهانی شدن. ۶۶

۳-۳-۳-۲-۱-۱- تعریف و ویژگی های جهانی شدن. ۶۶

۳-۳-۳-۲-۱-۲- پیامدهای جهانی شدن. ۶۷

۳-۳-۳-۲-۲- امپریالیسم ۶۹

۳-۳-۳-۲-۲-۱- تعریف و ویژگی های امپریالیسم ۶۹

۳-۳-۳-۲-۲-۳-تهاجم فرهنگی. ۷۰

۳-۳-۳-۲-۲-۳-۱- تعریف و ویژگی های تهاجم فرهنگی. ۷۰

یادداشتها و پاورقی ها : ۷۹

فهرست منابع. ۹۱

الف) منابع فارسی. ۹۲

ب- منابع خارجی : ۱۰۴

عنوان :

آثار استحاله و تغییر فرهنگی جوانان در شهر یزد

فصل اول :

طـرح تحقیق

۱-۱- بیان مسئله :

هر جامعه‌ای تحت تأثیر پاره‌ای از عوامل داخلی و خارجی ، دچار « تغییر فرهنگی » می شود . تغییر فرهنگی در واقع بخشی از مقوله مهم «‌تغییر اجتماعی » است که در طول تاریخ نظر متفکران و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است. در گذشته ، یزد به عنوان « دارالعباده » شناخته شده بود . در آن فضای سنتی  ویژگی های فرهنگی مثبت از قبیل « ساده زیستن و قناعت پیشگی » ، «روابط سالم خانوادگی و اجتماعی » ، «‌صله رحم » ،‌ « برنامه های جمعی مذهبی و سنتی » ، « روابط عاطفی و دوستانه قوی »، « پاکی و زهد و اخلاص » ،‌ «‌تلاش و کار و کوشش» ،«‌احساس مسئولیت فردی و اجتماعی » ،   «شادابی و آرامش » ، « یکدلی و یکرنگی و صمیمیت » و « احساس رضایت و خشنودی » به چشم می خورد و افراد جامعه توانسته بودند با « خود » ، « طبیعت »، « زمین » و ‌« دیگران » کنار آیند و سازش و سازگاری داشته باشند. حتی در دوره قبل از انقلاب ، به دلیل عدم گسترش وسایل ارتباط جمعی و امکان برقراری تماس جدی و سریع با خارج از یزد ، نه در شهر یزد و نه در شهرهای اطراف آن هیچکدام استحاله فرهنگی قابل توجهی  صورت نگرفته بود و اصالت سبک زندگی سنتی یزدی و آداب و رسوم مخصوص این دیار تا حد زیادی حفظ شده بود .

 پیروزی انقلاب اسلامی ، برای مدتی حدود دو دهه ، وضعیت فوق را تثبیت و تقویت کرد ، زیرا همانطور که بسیاری ازصاحب نظران اظهار داشته اند این انقلاب اساساً یک حرکت ضد غربی و یورش علیه مظاهر فرهنگ غربی و بازگشت به ارزش ها و فرهنگ سنتی،‌بومی و مذهبی بود . اما آرام آرام ، به ویژه بعد از گذشت دو دهه از عمر انقلاب ، آثار استحاله فرهنگی در ایران  و حتی در  جامعه مذهبی و سنتی ریشه داری چون یزد بروز نمود ، به طوری که هرچه به جلو آمده ایم و از انقلاب دور شده ایم این تغییر فرهنگی نمایان تر و شدیدتر شده است .

به نظر می رسد که اکنون بخش قابل توجهی از مردم یزد ، خاصه جوانان یزدی ، از فرهنگ اصیل سنتی خود فاصله گرفته و به سمت و سوی فرهنگ غربی ، یعنی آنچه که می توان به « شبه مدرنیسم » تعبیر کرد،‌گرایش پیدا کرده‌اند یا به عبارت دیگر دچار مرض«‌غرب زدگی » شده‌اند . اکنون دیگر گروه هایی از جوانان یزدی – و حتی سایر اقشار وطبقات-  آن احساس و گفتار  و رفتار دیروز را ندارند و دچارنوعی «‌عقده خود کم بینی فرهنگی » شده اند . با مراجعه به مکان هایی چون کافی شاپ ها ، کافی نت ها ، باشگاه های بیلیارد ، فروشگاه های محصولات فرهنگی و حتی با رفتن به کوچه ها و خیابان های معمولی شهر ، مدارس ، دانشگاه ها و خانواده‌ها می‌‌توان آثار و نشانه های فرهنگ وسبک زندگی غربی را در میان گروه های مختلف مردم ، مخصوصاً جوانان ، مشاهده کرد . شاید اغراق نباشد اگر بگوییم که امروزه یکی از عوامل مهم و عمده اختلاف بین نسلی و شکاف میان خانواده ها  (‌اختلاف بزرگسالان و کهنسالان با نوجوانان و جوانان)‌ به موضوع مورد بحث یعنی چگونگی برخورد با فرهنگ غربی مربوطه می شود. معمولاً جوانترها  در مقایسه با بزرگترها یا پیران گرایش بیشتری به فرهنگ بیگانه و رغبت و توجه کمتری به فرهنگ سنتی و بومی و مذهبی خود دارند و به طور کلی افراطی تر و آتشی تر و تندروترند .

سئوال مهمی که در اینجا مطرح می شود آن است که : « این وضعیت پیش آمده ‌یا تغییر فرهنگی  صورت گرفته  ناشی از چه علل وعواملی است ؟» بی تردید عوامل متعدد داخلی (‌تغییر در ساخت و بافت و ترکیب جمعیت ، نقش نخبگان فکری و سیاسی ، نقش جنبش های اجتماعی و گروه های فشار، نوسازی و توسعه ، تکنیک ، ایدئولوژی، موضع گیری در برابر مدرنیته و …) و خارجی (‌جهانی شدن ،‌تهاجم فرهنگی ، امپریالیسم و استعمار و …) در پدید آوردن این وضعیت جدید در شهر یزد موثر و دخیل بوده اند . به نظر می رسد که از میان این عوامل گوناگون ، عامل روانی جایگاه و اهمیت قابل توجهی دارد . به عبارت دیگر ، فقدان یا ضعف روحیه اعتماد و عزت نفس در جوانان ، موجب تصور نادرست آنها از غرب و زندگی و فرهنگ غربی شده و در نتیجه آنها را از فرهنگ اصیل سنتی خود دور و به مظاهر فرهنگ غربی متمایل کرده است. بدین ترتیب برای فراهم شدن امکان سنجش داده ها و عملیاتی کردن آنها ، عوامل روانی را ما دراین تحقیق ، در واقع همان «‌عزت نفس » و متعلقات مربوط به آن در نظرگرفته ایم .

۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق :

بی شک‌« تغییر یا استحاله فرهنگی » مردم یک جامعه ، به ویژه جوانان آن ، موضوع کوچک و کم اهمیتی نیست که بتوان از آن بی تفاوت گذشت . اگر بپذیریم که پایه و اساس خوشبختی یا بدبختی هر جامعه و عنصر سرنوشت ساز و قاطع آن «‌فرهنگ» است ، در آن صورت بی توجهی به «‌استحاله فرهنگی » اگر نه غفلت غیر قابل جبران ، باید گفت غفلت بسیار بزرگی است .

آن چه بر اهمیت و ضرورت این مطالعه می افزاید « ماهیت » و اهداف انقلاب اسلامی ایران است .همانطور که اشاره شد ، این انقلاب اساساً یک حرکت عظیم فرهنگی محسوب می‌شود . گرچه عوامل اقتصادی،‌سیاسی و اجتماعی در بروز آن دخالت داشته، ولی عامل و علت اصلی این حادثه ، « عامل فرهنگی – مذهبی » بوده‌ است . مردم دلزده از مظاهر منفی گسترش یافته فرهنگ غربی در جامعه ایران به رهبری امام خمینی به مخالفت با رژیم حامی و مروج این ارزش ها برخاستند و در مقابل، در صدد احیای ارزش ها و فرهنگ مذهبی و سنتی منسوخ و مطرود شده خود  برآمدند  و سرانجام این مبارزه به ثمر رسید و رژیم غربگرا و آمریکایی پهلوی سرنگون شد .

بنابراین اکنون برای هر دلسوز مسئول به ویژه مسئولان و متولیان امور فرهنگی کشور – و در محدوده این تحقیق مسئولان در سطح استان یزد – نه تنها این سئوال مطرح است که چرا وضعیت ترسیم شده‌فعلی به وجود آمده ، بلکه از آن مهمتر راه  یا راه های مقابله با آن چیست ؟ آری غفلت از این موضوع، سبب پاسخگویی آنها – و همه-  در برابر خلق و خالق خواهد بود . آیا می توان شاهد استحاله فرهنگی  بخش های مختلف مردم ، خاصه جوانان ، به سمت و سوی مظاهر زندگی غربی و گرایش به فرهنگ وسبک زندگی بیگانگان و فاصله گرفتن از فرهنگ اصیل سنتی و مذهبی بود و اقدام خاصی برای مقابله با این وضعیت انجام نداد ؟ آیا این به معنای نادیده گرفتن اهداف اصلی انقلاب اسلامی و ماهیت مذهبی و اصالت سنتی آن نیست ؟

 مسلماً در هر نقطه ازایران ، در هر شهرو استان ، بررسی مشکل فوق ضروری و حیاتی است لیکن با توجه به شرایط خاص استان یزد و به ویژه شهر یزد که از آن به دارالعباده یاد شده و می شود ، این بررسی اهمیت و ضرورت دو چندان می یابد . امید است که در این پژوهش بتوان گوشه اندکی از این امر مهم را تحقق بخشید .