مقاله قاعده سوق امارت بر تذکیه و طهارت

بخش اول : ” معنای  قاعده سوق المسلمین “. ۲

بازار دار الاسلام : ۲

بخش دوم : مدارک قاعده سوق المسلمین… ۳

مقصود از بازار مسلمانان چیست؟. ۸

نتایج و جمع بندی… ۱۱

منابع و مآخذ: ۱۲

خش اول : ” معنای  قاعده سوق المسلمین “

« معنای قاعده سوق : بازار مسلمانان اماره و نشانه ای است برطهارت و تذکیه به هنگام شک در آن دو به نسبت کالاهایی که در بازارهای مسلمانان یافت می شوند ، ازجمله: گوشت ها و پوست ها و غیر آن دو. پس بودن خود این نوع کالاها در بازار مسلمانان برطهارت وحلیت کفایت می کند اگرچه کسی که این نوع کالاها را عرضه می کند ، مجهول الحال باشد. و میدانی  برای قاعده  اصالت عدم تذکیه نیست به خاطر اینکه ، قاعده سوق بر قاعده اصالت عدم تذکیه و استصحاب حکومت دارد. همانگونه که سید حکیم رحمه الله  فرموده است: هرگاه دست مسلم سابق بر دست کافر باشد همچون در مورد پوست های وارداتی که این زمان ها از کشورهای کفر آورده می شوند ، ظهور در اماره سوق مبنی بر طهارت و حلیت دارد. و مقتضی اطلاق قاعده سوق المسلمین می باشد و امر این چنین افاده سوق المسلمین را دارد. از قواعد مسلم ومهم نزد فقها درمیدان معیشت مسلمانان بایکدیگر ، حجّیّت بازار مسلمانان است.

پوشیده نیست که مقصود از سوق المسلمین به طور مطلق اماکنی است که در سلطه مسلمانان است نه این که بازار به معنی خاص است. و مراد از مسلمین به معنای این است اکثر افراد در آن منطقه ، مسلمانان هستند. همان طور که در صحیحه اسحاق بن عمار از امام موسی کاظم(ع) آمده که حضرت فرمود : نماز خواندن در پوستین و در آنچه در سرزمین اسلام ساخته شده است اشکال ندارد. از امام(ع) پرسیدم: حتی اگر در آن سرزمین غیر از اهل اسلام باشد؟  امام (ع) فرمود: « هرگاه در آن سرزمین اکثریت با مسلمانان باشند ، عیبی ندارد».»[۱]

 منظور از قاعده مذکور این است که  به اماره بازار مسلمانان برتذکیه ، حکم دارد. زیرا حیوان اگر ذبح نشود ، خوردن گوشت آن و نماز خواندن درپوستش ، جایز نمی باشد؛ وهرگاه درتذکیه آن شک شود ، رأی به عدم تذکیه آن حیوان از باب تمسک به استصحاب عدم تذکیه ، داده می شود زیرا حیوان درحالی که زنده است ذبح نشده است ، وهرگاه درحصول تذکیه آن حیوان که جانش ازبین رفته است ، شکّ شود عدم تذکیه جاری میشود. و این استصحاب حجّت است و برعدم تذکیه آن حیوان حکم می کند؛ ودر نتیجه حکم به عدم جواز خوردن گوشتش و نماز خواندن درپوستش دارد؛ بلکه به نظر مشهور به نجاست آن و نجس کردن دست و لباس هایی که درحال تر بودن به آن برسند ، حکم می کند.

این استصحاب حجّت است وعبور ازآن جایز نیست مگر این که آن گوشت از بازار مسلمانان گرفته شده باشد که دراین صورت ، محکوم به تذکیه است ودر نتیجه محکوم به حلیّت خوردن آن گوشت و جواز نمازخواندن در پوست آن است.

بازار دار الاسلام :

در فقه , احکام و آثاری بر بازار دار الاسلام بار می شود که بر بازار دار الکفر, بار نمی شود . همین احکام و آثار و دلیل های آنها , سبب پیدایش قاعده مهمی در فقه اسلامی به نام قاعده (سوق المسلمین) شده است. براساس این قاعده به این ترتیب , خرید و فروش چیزهای یاد شده , جایز است و نیازی نیست در مورد ذبح کننده آن و این که آیا در هنگام ذبح , نام خدا برده شده و این عمل رو به قبله انجام شده یا نه ، محقق اول می نویسد:

 (مایباع فى اسواق المسلمین من الذبائح واللحوم یجوز شراؤه ولایلزم الفحص عن حاله[۲].)