معرفی امنیت زیستی بعنوان روشی برای کاهش بیماریهای عفونی
فصل اول. ۳
معرفی امنیت زیستی بعنوان روشی برای کاهش بیماریهای عفونی. ۳
نوع عامل بیماریزا ۲۰
ویروسها ۲۱
جدول شماره(۱) برخی از ویژگی‌های خانواده‌های معروف ویروسی. ۲۲
باکتریها ۲۳
جدول شماره (۲): خلاصه‌ای از رده‌بندی باکتریها و بررسی ویژگی آنها ۲۴
کلامیدیاها، رکیتزیاها و مایکوپلاسماها ۲۶
جدول شماره (۳) مشخصات گروه‌هایی متفاوت از باکتریها( انگل‌های اجباری داخل سلولی) ۲۶
قارچها ۲۷
جدول شماره(۴) بررسی قارچهای بیماریزا و اثر آن بر طیور ۲۸
تک‌یاخته‌ایها ۲۹
کرمها ۲۹
چگونگی ورود عامل بیماریزا ۳۰
روند تأثیرگذاری بیماریزا در بدن و سازوکار بیماریزایی. ۳۱
رهاسازی و انتقال بیماریزا ۳۲
فصل دوم ۳۵
معرفی مفهوم امنیت زیستی. ۳۵
* ضوابط بهداشتی گله‌های مرغ نسب(دودمانی): ۴۱
* ضوابط بهداشتی گله‌های مرغ اجداد‚ ۴۵
ضوابط بهداشتی گله‌های مرغ مادر: ۴۵
ضوابط بهداشتی کارخانجات جوجه‌کشی: ۴۶
جدول شماره(۵) بیماریهای فهرست(A) در O.I.E. 51
جدول شماره (۶) تجزیه و تحلیل خطرات بیماریزاها در مزارع پرورشی. ۵۲
۲- شناسایی نقاط کنترل بحران: ۵۲
۵) عدم توجه به نظرات و پیشنهادات کارکنان. ۵۷
تضمین حدود بحران: ۵۷
جدول شماره (۸) حدود بحران پس از انجام برنامه‌های امنیت زیستی. ۵۸
۴)نظارت.. ۵۹
سطوح: ۵۹
۵- اصطلاح نقاط ضعف: ۵۹
ثبت.. ۶۰
فصل سوم ۶۴
راهکارهای مهار بیماری بوسیله برنامه‌های امنیت زیستی. ۶۴
* مکان، طرح و ویژگی‌های مرغداری: ۶۷
ویژگی‌های زمین: ساختار فیزیکی و شیمیای خاک و دانه‌بندی. ۷۸
وضعیت پوشش گیاهی. ۸۰
۴)میکروب‌شناسی خاک: ۸۲
جدول شماره (۹ ) حدود معیارهای کلی فضای مورد نیاز در سنین مختلف.. ۸۷
جدول شماره(۱۰) مساحت لازم برای نگاهداری گله در شرایط غیرمطلوب( روستایی) ۸۷
جدول شماره(۱۱): هوای مورد احتیاج در برخی از پستانداران در مقایسه با پرندگان. ۸۹
جدول شماره(۱۲) حرارت مورد نیاز برای جوجه‌های درحال رشد(۴۲) ۹۲
جدول شماره (۱۲) مقادیر مطلوب برای شاخصهای مربوط به آب‌وهوا و محیط داخلی سالنها(۴۲)و نتیجه تغییر آنها ۹۵
۱- برای جلوگیری از آسیب: ۹۷
* کیفیت آب.. ۱۰۲
۱) ترکیبات ازته: ۱۰۳
۲) ترکیبات کربن‌دار ۱۰۴
۳) ترکیبات گوگرددار ۱۰۵
ترکیبات فسفردار ۱۰۶
نمک‌ها ۱۰۶
میزان سنگین. ۱۰۶
ترکیبات آلی. ۱۰۷
میزان اسیدیی و قلیایی‌بودن. ۱۰۷
آهن. ۱۰۸
۱۰)منگنز. ۱۰۹
۱۱)سختی. ۱۱۰
میکروب‌شناسی. ۱۱۱
آبهای طبیعی. ۱۱۱
آبهای شیرین: ۱۱۳
آبهای آلوده با فاضلاب.. ۱۱۴
تعداد باکتریها ۱۱۷
جدول شماره(۱۳) مقادیر پیشنهادشده عوامل مختلف مربوط به آب آشامیدنی طیور ۱۱۸
جدول شماره(۱۴): تعیین میزان مجاز باکتری سختی و PH آب آشامیدنی طیور (۴۹) ۱۱۹
جدول شماره(۱۵) تعیین حدودی میزان نیاز جانوران مختلف به آب آشامیدنی(۴۸) ۱۱۹
جدول شماره (۱۶) تخمین نیاز آب مصرفی طیور در سنین مختلف( لیتر بازای ۱۰۰۰ پرنده) (۵۰) ۱۱۹
جدول (۱۷): روش مناسب نمونه‌برداری از آب(۶) ۱۲۵
* لپه‌های زیستی ۱۲۶
سئوال) انسداد چگونه شکل می‌گیرد؟ ۱۲۹
ارتقاء کیفیت آب با استفاده از روشهای تصفیه ۱۳۳
آهن‌زدایی. ۱۳۴
نرم‌کننده‌ها ۱۳۴
صافی‌های نیترات.. ۱۳۵
تصفیه مردابی. ۱۳۵
اسمز معکوس. ۱۳۶
فصل اول
معرفی امنیت زیستی بعنوان روشی برای کاهش بیماریهای عفونی
با وجود بهبود شرایط زندگی هنوز هم بیماریها پس ازبلایای طبیعی مهمترین عوامل آسیب زننده‌ای بشمار می‌آیند که تاکنون مهار نشده‌اند و خسارات مالی و جانی فراوانی به بار می‌آورند. بیماریها این دشمنان قدیمی ک احتمالاً قدمتی برابر با ظهورحیات برروی زمین دارند معلول علت‌های گوناگونی هستند. این مفهوم که بعضی نشانه‌ها و بیماریها دارای علت هستند یک باور باستانی به قدمت تاریخ مکتوب است. بنا به اعتقاد مرمم آرکاردیا[۱]( ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح) اگر شخصی بیمار می‌شد یا تقصیر خود او بود( بعلت ارتکاب گناه) یا اینکه براثر عوامل بیرونی بیمار شده‌بود، از قبیل بوهای بد، سرما، ارواح خبیثه، و یا خدایان، سالیان سال پژوهش در علوم پزشکی دلایل ایجاد بیماریها را تا حدود زیادی مشخص کرده‌است. دردنیای امروز دودسته اصلی عوامل سبب‌ساز،[۲] شناسایی شده‌اند:
درون زایا ارثی و برون‌زا یا اکتسابی، شناسایی یا کشف علت اولیه هنوز مبنایی است که براساس آن یک تشخیص می‌تواند مطرح گردد یک بیماری شناخته شود و درمانی یا روشی برای رهایی از آن پایه‌ریزی شود. اما امروزه این مفهوم که هر بیماری یک عامل ایجادکننده دارد دیگر قانع‌کننده نیست. روشن است که عوامل ژنتیکی، بوضوح در برخی بیماریها متداول زیست محیطی مانند روندهای سرطان‌زایی، دخالت دارند، در ضمن محیط زیست نیز اثرات مهمی بر بعضی بیماریهای ارثی دارد(۱۳). ا ز میان این گروه بیماریهای اکتسابی مطرح‌تر و متداول‌تر هستند و طیف وسیعتری از جوامع را درگیر و مبتلا می‌کنند. عواملی که سبب بروز این بیماریها میشوند شامل عوامل فیزیکی، شیمیایی زیست‌شناختی[۳] و روانشناختی[۴] هستند و نه تنها در زمینه آسیب‌شناسی بیماریهای انسانی مطرح میشوند، بلکه بعنوان عوامل آسیب‌رسان عمومی برای تمامی موجودات زنده عالی محسوب شده‌اند و در صنعت طیور نیز نقش مهمی دارند. بطورکلی عوامب فیزیکی محیط عبارتند از: گرما( حرارت)، سرما(برودت)، رطوبت، فشار، نور، سروصدا، ارتعاشات و ضربه‌ها و تشعشعات باید گفت که اگر این عوامل از حدود لازم و قابل تحمل بالاتر و زیادتر بوده و یا در بعضی از مواقع در صورتی که از حدود توصیه‌شده در استانداردها کمتر یا پائین‌تر باشند ایجاد عوارض و یا مسائل خاصی را خواهند نمودو لازم است که در هر مورد به رفع نقیصه اقدام شود(۲۰).
بطورکلی در محیطکار تأمین سلامت تولیدکنندگان و بالارفتن سطح تولید مورد نظر کارشناسان و صاحبان منافع و ضامن بازدهی اقتصادی بیشتر است و در این راه وجود هوای کافی، تأمین نور مناسب و حرارت لازم در درجه اول اهمیت بویژه در صنعت طیور خواهد بود.
مواد محرک و التهاب‌آوری همچون گاز آمونیاک، ترکیبات خفه‌کننده‌ای مثل مونوکسیدکربن ناشی از سوخت ناقص گازوئیل ذرات معلق مثل گردوغبار و مواد شیمیایی خورنده وسوزاننده مثل ضدعفونی‌کننده‌های قوی متداولترین عوامل شیمیایی بیماریزا برای پرندگان در سالنهای پروش هستند. اختلالات تغذیه‌ای را نیز می‌توان جز این دسته طبقه‌بندی نمود.عوامل زیست‌شناختی به تمام اشکل حیات از ترکیبات (مانند پروتئین‌ها) و ویروسها، باکتریها و قارچها و تک‌یاخته‌ایها تا کرمهای انگلی چند سانتی‌متری اشاره می‌کند علاوه بر این دستجات گوناگونی از بندپایان وجود دارند که انگل خارجی هستند و می‌توانند از یک صدمه کوچک به پوست تا یک کم‌خونی کشنده را ایجاد نمایند. این عوامل از دو جهت حائز اهمیت و بررسی هستند. نخست به دلیل زیانهای اقتصادی و فروانی که با مرگ‌ومیر طیور و یا کاهش شدید و بازدهی تولید برجای می‌گذارند و در نهایت بخاطر تأثیری که بر سلامت عمومی جامعه دارند؛ مهم و مورد توجه هستند. هرچند که احتمال انتقال بیماری ازماکیان کمتر از سایر حیوانات پرورشی و از میان بیماریهای مشترک ثبت شده‌اند نیز مواردی چون آلودگی با جرب یا قارچ و یا سب بسیار نادر هستند و فقط مواردی چون آلودگی محصولات نهایی با باکتریهای کامپیلوباکترر، سالمونلا، اشرشیاکولاویرسینا اهمیت دارند، بازهم این مسئله بعنوان یک خطر جدی مطرح می‌شود. ضرورت مهار برخی از عوامل زیست‌شناختی چون ویروس آنفولانزای طیور در آن هنگامر مشخص‌تر می‌شود که احتمال انتقال ویروس را به انسان‌ها و حتی از فردی به فرد دیگر مدنظر قرار گیرد. بویژه با توجه به این شیوع اخیر سویه فوق حاد H7N3 در کشور پاکستان و حضور تیپ N2 وH در مرغداریهای صنعتی ایران و در چرخش‌بودن دو تحت تیپ مذکور در منطقه و امکان انتقال سویه‌های دیگر از شرق دور و چین و روسیه به ایران که بوسیله پرندگان مهاجر امکان‌پذیر است و احتمال بازآرائی ژنتیکی و ویروسهای بومی؛ توجه به پایش[۵] عوامل زیست شناختی بیماریزا همچون این نمونه بسیار لازم و حیاتی است.