تحقیق وجه تسمیه روستای مزرعه کلانتر از توابع بخش مرکزی شهرستان میبد (استان یزد)

مرحله اول : مطالعات پایه و تشخیص وضعیت موجود ۴

۱- پیشینه و زمینه. ۴

۱-۱- بررسی اجمالی موقعیت سیاسی و جغرافیایی روستا و پیشینه تاریخی آن. ۴

۲-۱- بررسی طرح های فرادست مصوب (طرح جامعه توسعه و عمران ناحیه و طرح ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی ) و استخراج نتایج زیر : ۶

۱-۲-۱- نقش و جایگاه روستا در طرح فرادست (بعنوان مرکز مجموعه، حوزه، روستای مستقل و …) ۶

۱-۲-۲- ارائه فهرست طرح های مذکور در مورد خدمات و امکانات پیشنهادی برای روستا ۷

۱-۳- ارائه دیدگاه روستاییان شامل : ۷

۱-۳-۱- معرفی مسائل و مشکلات روستا از نظر ساکنین آن. ۷

۱-۳-۲- معرفی و اولویت بندی پروژه های عمرانی مورد نیاز روستا که به وسیله طرح هادی قابل رفع می باشند. ۷

۲-۱- شناسایی پایه در سطح حوزه نفوذ ۸

۲-۲- شناسایی پایه و سطح روستا ۹

۲-۲-۱- بررسی های محیطی. ۹

نتیجه گیری از آب و هوا : ۱۳

۲-۲-۲- بررسیهای اجتماعی. ۱۴

پیشینه تحقیق. ۱۶

آموزش : ۱۹

۲-۲-۳- بررسی های اقتصادی : ۲۲

۲-۲-۴- بررسی های کالبدی : ۲۵

ساختمانهای مخروبه : ۲۶

ساخمانهای مرمتی : ۲۷

ساختمانهای نوساز. ۲۷

کاربری بهداشتی – درمانی. ۳۴

کاربری آموزشی : ۳۵

مذهبی : ۳۵

تأسیسات و تجهیزات : ۳۵

گورستان : ۳۵

دامداری و مرغداری : ۳۶

اراضی کشاورزی و بایر. ۳۶

مرحله دوم : تحلیل و استنتاج از بررسی ها و تدوین چشم اندازها ۳۷

۱- تحلیل و استنتاج مطالعات مربوط به حوزه نفوذ ۳۷

۲- تحلیل و استنتاج مطالعات مربوط به روستا ۳۷

۲-۱- ارزیابی ویژگی های محیطی موجود در روستا به ویژه در زمین منابع آب شرب و کشاورزی و تحلیل کلی میزان تأثیرگذاری آن در توسعه روستا تا سال افق طرح: ۳۷

۲-۲- ارزیابی و اولویت بندی خطر بروز سوانح طبیعی در روستا و امکان سنجی کاهش پیامدهای سوانح طبیعی : ۳۷

۲-۳- تحلیل ویژگیها و برآوردهای جمعیتی روستا شامل : ۳۷

۲-۳-۱- تحلیل روند تحول جمعیت و میزان مهاجرفرستی و مهاجرپذیری براساس اطلاعات محلی : ۳۷

۲-۳-۲- ارزیابی پیش بینی طرح فرادست در مورد جمعیت آتی روستا و تعداد شاغلین: ۳۸

۲-۳-۳- ارایه و ارزیابی گزینه های مختلف برآمده تعداد شاغلین تا سال افق طرح و انتخاب گزینه مناسب : ۳۸

۲-۳-۴- برآورد جمعیت لازم التعلیم روستا به تفکیک جنس در مقاطع مختلف تحصیلی در سال افق طرح : ۳۹

۲-۴- ارزیابی زمینه های مشارکت فنی، اقتصادی و اجتماعی روستائیان در اجرای طرح های عمرانی در گذشته و تعیین روش مشارکت آنها در اجرا، بهره برداری و نگهداری پروژه های طرح هادی روستا ۳۹

مشارکت اجتماعی : ۴۱

مشارکت سیاسی : ۴۲

مشارکت اقتصادی : ۴۲

۲-۵- تحلیل تغییر و تحول منابع درآمدی روستاییان و فعالیتهای اقتصادی (کشاورزی – صنعت و خدمات) ۴۲

۲-۶- تعیین محدودیتها و امکانات توسعه کالبدی روستا و جهات و حدود منطقی توسعه و اولویت بندی آن تا سال افق طرح  ۴۳

۲-۸- برآورد نیاز به مسکن در روستا براساس نتایج مطالعات مربوط به کیفیت ابنیه، سطح و سرانه مسکونی، جمعیت و خانوار پیش بینی شده روستا : ۴۵

۲-۹- ارزیابی کمبودهای خدماتی و وجود سرویس دهنده به روستا براساس الگوی سطح بندی خدمات روستایی : ۴۵

۲-۱۰- ارزیابی و تحلیل مشکلات موجود شبکه معابر و امکان سنجی میدان ضرورت اصلاح و تعریض معابر اصلی روستا : ۴۶

مرحله سوم : تعیین برنامه ها ، پروژه های پیشنهادی و ارائه طرح هادی.. ۴۷

۱- تعیین برنامه ها، پروژه های پیشنهادی.. ۴۷

۱-۱- نیازسنجی برنامه ها و پروژه های مورد نیاز در سطح روستا با توجه به نتایج طرح های فرودست، دیدگاه روستائیان و مطالعات مرحله دوم ۴۷

۱-۲- اولویت بندی برنامه ها و پروژه های پیشنهادی با توجه به نیازهای اساسی در سطح روستا ۴۸

۱-۲-۳- تعیین و اولویت بندی پروژه های اجتماعی – فرهنگی و خدماتی – رفاهی براساس ضوابط و مقررات مربوط : ۵۱

۱-۲-۴- تعیین و اولویت بندی پروژه های اقتصادی – اداری و … براساس ضوابط و مقررات مربوط. ۵۱

۱-۲-۵- اولویت بندی نهایی برنامه ها و پروژه های پیشنهادی در کلیه زمینه ها براساس نیازهای اساسی روستا ۵۲

۲- ارائه طرح هادی : ۵۲

۲-۱- ارائه طرح و گزینه های مختلف کاربری اراضی پیشنهادی و انتخاب طرح و گزینه مناسب و مقدور : ۵۲

۲-۲- ارائه طرح اصلاح معابر، مراکز محلات، میادین، گره های اصلی و تعیین شبکه معابر پیشنهادی و سلسله مراتب و اولویت بندی اجرای آن با لحاظ نمودن وضعیت موجود معابر به گونه ای که حتی المقدور حداقل تخریب را به دنبال داشته باشد: ۵۶

۲-۳- تعیین محدوده های با ارزش معماری، تاریخی، فرهنگی و طبیعی احتمالی روستا با توجه به ضوابط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی  ۵۶

۲-۴- تعیین فضاهای نیازمند نوسازی یا بهسازی احتمالی در روستا : ۵۷

۲-۵- ارائه سطح و سرانه کاربریهای پیشنهادی مبتنی بر ضوابط و استانداردهای مصوب مورد عمل دستگاههای اجرایی : ۵۷

تدوین ضوابط و مقررات.. ۶۱

۳-۱- ضوابط ایمن سازی در روستا در مقابل سوانح طبیعی از جمله زلزله، سیل و زمین لغزش.. ۶۱

۳-۲- مقررات زیست محیطی مربوط به نحوه استفاده از عناصر طبیعی و فعالیتهای اقتصادی و خدماتی موجود یا پیشنهادی طرح براساس ضوابط مصوب سازمان حفاظت محیط زیست.. ۶۱

۳-۳- ضوابط مربوط به ساخت و ساز در روستا ۶۲

۳-۴- ضوابط مربوط به نما و سیمای کالبدی روستا و نحوه‌ ساخت و ساز و نگهداری ابنیه در محدوده احتمالی بافت با ارزش روستا ( با استعلام از بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سازمان میراث فرهنگی کشور) ۶۳

۳-۵- مقررات تفکیک زمین و نحوه استفاده از اراضی در کاربرهای مختلف.. ۶۴

۳-۶- تعیین ضوابط اصلاح معابر روستا ۶۴

۳-۷- ارائه ضوابط حریمهای مختلفی نظیر حریم – جاده – رودخانه – خطوط انتقال انرژی – حریم ابنیه و آثار تاریخی – حریم فعالیتهای خاص نظامی – انتظامی و … بسته به موقعیت و شرایط خاص روستای مورد مطالعه. ۶۶

منابع و مأخذ ۶۸

وجه تسمیه

روستای مزرعه کلانتر از توابع بخش مرکزی شهرستان میبد

(استان یزد)

مرحله اول : مطالعات پایه و تشخیص وضعیت موجود

۱- پیشینه و زمینه

۱-۱- بررسی اجمالی موقعیت سیاسی و جغرافیایی روستا و پیشینه تاریخی آن

روستای مزرعه کلانتر از توابع بخش مرکزی شهرستان میبد با مختصات جغرافیایی ۵۴ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۱۱ دقیقه عرض شمالی، ارتفاع آن از سطح دریا در حدود ۱۱۰۲ متر است (پاپلی یزدی ، ۱۳۶۷). در ۱۱ کیلومتری جنوب شرقی میبد در نزدیکی محور ترانزیتی سنتو در ۳۶ کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است. این روستا از شمال به مزرعه رفیع آباد و از جنوب به مزرعه قاسم آباد محدود میشود.

حاشیه روستا فاقد رشته کوه خاصی است و فقط تپه هایی غیرسنگی اطراف شمال شرق، شمال و شمال غرب روستا را محاصر کرده که ارتفاع آنها به ۱۰۹۴ متر از سطح دریا می رسد.

روستای مزرعه کلانتر یکی از نقاط تاریخی و ارزشمند استان یزد به شمار می آید. قدمت اصلی مجموعه به اواخر صفویه باز می گردد. این دوره از زندگی تاریخی روستا در درون قلعه ای مترو که در کنار روستا می گذشته که دارای تمام امکانات زندگی عمومی مردم آن از جمله آتشکده بوده است. با شکل گیری هسته جدید در محدوده کنونی روستا، این محدوده گسترش یافته و به عنوان محل اصلی تجمع زرتشتیان منطقه میبد عمل می کند. در فرهنگ مردم این منطقه و شهر میبد، نام روستای مزرعه کلانتر با آئین زرتشت پیوند خورده است. در این گسترش بافت کالبدی وجود قنات و چشمه مؤثر بوده است. وجود عناصر معماری شاخص و با ارزش در بافت از جمله آب انبارهای قدیمی، آسیابهای آبی و بقایای قلعه تاریخی بیانگر قدمت و وسعت عملکرد بناها می باشد. این روستا از روزگاران گذشته در مسیر راههای تجاری و ارتباطی قرار داشته و به همین جهت واجد ارزشهای تاریخی و گردشگری است. وجود خاک و آب و هوای مناسب و سطوح هموار و چشم اندازهای زیبا در ایجاد هسته روستا نقش مهمی داشته اند وجه تسمیه این روستا به این شرح می باشد که موقعیت کنونی روستا از روزگاران قدیم به شکل مزرعه ای بوده که در کنار چشمه شکل گرفته و فردی به نام «کلانتری» که دارای تمکن مالی بوده به عنوان والی آن مزرعه شناخته شده بود که با گذشت زمان،‌ به تدریج آن روستا به نام وی معروف گشته است.

۲-۱- بررسی طرح های فرادست مصوب (طرح جامعه توسعه و عمران ناحیه و طرح ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی ) و استخراج نتایج زیر :

۱-۲-۱- نقش و جایگاه روستا در طرح فرادست (بعنوان مرکز مجموعه، حوزه، روستای مستقل و …)

منظومه‌ی روستایی : فضاهایی در برگیرنده ی تعدادی از مجموعه ها و حوزه های عمران روستایی که وسیع ترین قلمرو در سطح بندی خدماتی روستایی بوده، از مرکزیتی برخوردارند که برترین سطوح خدماتی را در خود جای خواهند داد (رامین غفاری، ۱۳۸۷ ص ۱۳) استان یزد دارای ۲۵ منظومه است.

مجموعه‌ی روستایی : تجمع چند حوزه‌ی عمران روستایی مربتط در یک پهنه ی همگن قلمرو جغرافیایی مجموعه های روستایی تا حدود زیادی با محدوده های دهستان های کشور منطبق است، مگر در محدوده هایی که پراکندگی وسیع و روستاهای از هم گسیخته باشد. (همان، ص ۱۴) استان یزد دارای ۵۶ مجموعه است.

حوزه‌ی روستایی : اجتماع چندآبادی هم پیوند در یک حوزه‌ی جغرافیایی پیوسته شعاع عمل برترین زمینه‌ی خدماتی که در مراکز حوزه های روستایی استقرار می یابند، بیشترین نقش را در تعیین قلمرو این محدوده ها خواهند داشت (همان، ص ۱۴) استان یزد دارای ۱۹۶ حوزه است.

روستای مزرعه کلانتر از روستاهای اقماری به شمار می رود (روستاهایی که خدمات برتر از سطوح بالاتر خود می گیرند و به تناسب جمعیتی که دارند فقط عرضه و تأمین برخی خدمات ساده برای آن ها میسر خواهد بود). این روستا در شهرستان میبد و منظومه آن میبد می باشد. مجموعه مرتبط با آن پیرامونی میبد و نام حوزه آن نیز حوزه‌ی پیرامونی میبد است. (مهندسین مشاور هامون یکا، ۱۳۸۲).