تحقیق ابراء و آثار و احکام آن در فقه و حقوق موضوعه ایران

چکیده تحقیق.. ۵

مقدمه. ۷

فصل اول. ۸

۱-۱- بیان موضوع. ۸

۴- تعریف چند اصطلاح.. ۱۵

۴-۱- تعریف اصطلاحی دین.. ۱۵

۴-۲- تعریف اصطلاحی ذمه. ۱۶

۴-۳- تعریف برائت ذمه و بری الذمه. ۱۶

۴-۳-۱- برائت ذمه. ۱۶

۴-۳-۲- بری الذمه. ۱۶

فصل دوم. ۱۷

۱-۱- نظر فقهاء. ۱۷

۱-۲- بیان نظریه حقوق دانان. ۱۸

۲-۲- ادله ایقاع بودن ابراء. ۱۹

۲-۳- ماهیت ابراء از حیث اسقاط و تملیک…. ۲۰

۳-۱- آثار فرق اسقاط و تملیک…. ۲۲

۲-۵- آثار ابراء. ۲۹

۵-۱- سقوط طلب… ۲۹

۵-۲- انحلال تضمین های طلب… ۳۰

۵-۳- ابراء یکی از مسئولان متضامن.. ۳۲

۲-۶- رجوع از ابراء. ۳۳

۲-۸- اثر اقرار مدیون بعد از ابراء. ۳۷

۲-۹- ابراء از دینی که سبب آن ایجاد شده است… ۳۷

۲-۱۰- مسائل مبحث ابراء. ۳۸

فصل سوم. ۴۱

مقایسه ابراء با اعمال حقوقی دیگر. ۴۱

۳-۱- ابراء و هبه دین.. ۴۱

۳-۲- ابراء و اعراض…. ۴۳

۳-۳- ابراء و ایفاء تعهد. ۴۴

فصل چهارم. ۴۶

۴-۱- ابراء در رهن.. ۴۶

۲-۱- ابراء ذمه ضامن و مضمون عنه توسط مضمون له. ۴۹

۲-۲- ابراء ذمه ضامن در ترامی ضمان. ۵۰

۲-۳- آیا ضامن حق رجوع به مضمون عنه را دارد. ۵۱

۴-۴- ابراء در عقد کفالت… ۵۳

۴-۴-۱- ابراء در ترامی کفالت… ۵۵

۴-۵- ابراء در صلح.. ۵۶

۴-۶- ابراء در ودیعه. ۵۷

۴-۷- ابراء در وکالت… ۵۸

۷-۷- آیا وکالت در بیع وکالت در ابراء از ثمن نیز می باشد؟. ۵۹

۸-۱- امکان ابراء غاصب… ۶۱

۸-۲- ابراء یکی از غاصبین در تعاقب ایادی.. ۶۲

۴-۹- ابراء ذمه میت… ۶۴

۱۰-۱- بررسی نظریات پیرامون صحت و عدم صحبت ابراء مالم یجب… ۶۶

۱-۱- نظریه صحت ابراء مالم یجب… ۶۶

۱-۲- نظریه عدم صحبت… ۶۸

۴-۱۱- خیار شرط در ابراء. ۶۸

۴-۱۲- بررسی اثر تبری بایع از عیوب قبل از عقد. ۷۰

۱-۱- اخذ برائت توسط پزشک یا ابراء ذمه پزشک…. ۷۱

۱-۲- قاعده احسان. ۷۲

۱۳-۲- تحلیل مسئولیت پزشک در حقوق موضوعه ایران. ۷۳

فصل پنجم. ۷۷

۵-۱- مالکیت ما فی الذمه. ۷۷

۱-۱- منشاء مالکیت ما فی الذمه. ۷۸

۱-۲- اقسام و موارد مالکیت ما فی الذمه. ۷۹

۱-۳- شرایط مالکیت ما فی الذمه. ۸۰

۳-۲- قبول ترکه. ۸۰

۳-۳- تأدیه دیون مورث… ۸۰

۱-۴- اثر مالکیت ما فی الذمه. ۸۱

۵-۲- تبدیل تعهد. ۸۲

۲-۱- ماهیت تبدیل تعهد. ۸۲

۲-۲- موارد تبدیل تعهد. ۸۳

۲-۳- شرایط تبدیل تعهد. ۸۳

۳-۱- شرایط عمومی.. ۸۴

۳-۲- شرایط اختصاصی.. ۸۴

۳-۲-۱- وجود تعهد صحیح قبلی.. ۸۵

۳-۲-۲- پیدایش تعهد جدید. ۸۵

۳-۲-۳- تفاوت دو تعهد در یکی از ارکان. ۸۵

۵-۲-۴- آثار تبدیل تعهد. ۸۶

۴-۱- سقوط تعهد اول. ۸۶

۴-۲- زوال تضمینات و فروع تعهد اول. ۸۶

۴-۳- پیدایش تعهد جدید. ۸۶

۵-۳- تهاتر. ۸۷

۳-۱- فایده تهاتر. ۸۷

۳-۲- تهاتر قهری و شرایط لازم برای تحقق آن. ۸۸

۴-۱- وجود دو دین بین دو شخص….. ۸۸

۴-۲- موضوع دو دین کلی باشد. ۸۸

۲-۳- موضوع دو تعهد از یک جنس باشد. ۸۹

۲-۴- زمان تأدیه دو دین یکی باشد. ۸۹

۲-۵- مکان تأدیه دو دین یکی باشد. ۹۰

۲-۶- هر دو دین آزاد باشند. ۹۱

۲-۷- دعوی هر دو دین قابل استماع باشد. ۹۱

۲-۸- دو دین تقابل داشته باشند. ۹۲

۳-۳- انواع تهاتر. ۹۲

۳-۱- تهاتر قراردادی.. ۹۲

۳-۲- تهاتر قضایی.. ۹۳

۵-۳-۴- اثر تهاتر قهری.. ۹۳

منابع عربی.. ۹۵

منابع و مآخذ. ۹۶

موضوع تحقیق :

ابراء و آثار و احکام آن در فقه و حقوق موضوعه ایران

چکیده تحقیق

مجموعه حاضر با موضوع ابراء و آثار و احکام آن در فقه و حقوق موضوعه ایران تدوین یافت که اولاً به بررسی ماهیت و احکام ابراء در فقه و حقوق پرداخت و ثانیاً احکام ابراء در عقود و ایقاعات مختلف و مقایسه آن با اعمال حقوقی دیگر مورد بررسی قرار گرفت که برای نیل به این اهداف مباحث در پنج فصل تهیه و تنظیم گردد. در فصل اول کلیات تحقیق، تعریف لغوی و اصطلاحی ابراء و چند اصطلاح دیگر که باین شده؛ که به عبارت مختصر ابراء مشتق از «برء» به معنی بیزار کردن، ادا کردن وام و صرف نظر کردن از طلبکار از حق خود به اختیار است. در فصل دوم ماهیت ابراء از حیث عقد و ایقاع، اسقاط مورد بررسی قرار گرفت که مشهور فقها و حقوقدانان قائل به ایقاع و اسقاط ابراء شدند و اینکه قبول مدیون در آن شرط نیست. همچنین در این فصل ارکان ابراء (مبریء ابراء کننده)- مبرأ (ابراء شونده) مبرأ منه (موضوع ابراء)، اقسام و شرایط لازم برای تحقق ابراء، آثار و احکام مترتب بر آن ذکر شد که اثر اصلی ابراء سقوط طلب و انحلال تضمین های ان بود. فصل سوم را مقایسه ابراء با اعمال حقوقی دیگر مانند: هبه دین، ایفاء دین، اعراض در بر گرفت که همه این اعمال از جهت سقوط و برائت مدیون با ابراء مشترک ولی ماهیتی متمایز با ابراء دارا بودند. در فصل چهارم ابراء در برخی عقود و ایقاعات ارائه گردید. به عنوان مثال در عقد ضمان، اثر ابراء مضمون عنه و ضامن توسط مضمون له و همچنین اثر ابراء در ودیعه، غصب و اقدامات پزشکی و غیره مورد بررسی قرار گرفت.

فصل پنجم پیرامون مشتبهات ابراء که عبارتند از تهاتر، تبدیل تعهد، مالکیت ما فی الذمه تدوین یافت.

مقدمه

بی تردید ابراء یکی از مسائل علمی بین افراد جامعه است که بین فرد طلبکار و بدهکار واقع می شود و از طرفی همه افعال و اعمال ما در جامعه باید وجهه شرعی و قانونی داشته باشند چرا که شارع مقدس برای تک تک امور و جزئیات زندگی ما حکمی مقرر نموده، لذا بر ما لازم اس که احکام و مسائل فقهی را فراگرفته و در این مسیر از هیچ کوششی دریغ نورزیم. به همین منظور تحقیق حاضر در نظر دارد مسأله ابراء را که یک از مسائل مهم فقهی است مورد بررسی قرار داد و احکام و آثار آن را با توجه به کتب فقهی و حقوقی بیان نماید و دیدگاه فقهای متأخر و حقوقدانان را ارائه کدن.

این تحقیق در ۵ فصل تهیه و تنظیم شده است. فصل اول- کلیات تحقیق را در بر می گیرد. فصل دوم- حاوی مطالبی پیرامون ماهیت، ارکان و همچنین شرایط تحقق ابراء و مواردی از این قبیل است.

فصل سوم- مقایسه ابراء با اعمال حقوقی دیگر مانند هبه، ایفاء، دین، اعراض و… را در برمی‌گیرد و در فصل چهارم که شاید مهمترین فصل تحقیق نیز باشد احکام ابراء را در عقود و ایقاعات مختلف مورد بررسی قرار داده و در فصل پنجم- مشابهات ابراء ارائه گردیده است.