سد های انفجاری
مقدمه. ۴
تاریخچه ساخت سدهای انفجاری در جهان.. ۹
امکان توسعه سدهای انفجاری در کشور. ۱۵
طبقه‌بندی سدهای انفجاری.. ۱۸
۲ـ سد انفجاری به عنوان سد رسوبگیر. ۱۹
۳ـ سد انفجاری به منظور ذخیره سازی.. ۲۱
۴ـ سدهای انفجاری ذخیره باطله. ۲۱
۵ـ سدهای انفجاری برای ذخیره خاکستر. ۲۲
۶ـ سدهای انفجاری کنترل سیلاب و یا سدهای تاخیری.. ۲۳
۷ـ احداث خاکریز جاده‌ها و بزرگراهها ۲۴
طبقه بندی بر اساس “وضعیت سازه ”. ۲۵
۱ـ احداث سد انفجاری با پوشش رسی غیر قابل نفوذ در بالادست.. ۲۵
۲ـ احداث سد انفجاری یا آببندی از نوع پرده اسفالتی.. ۲۶
۳ـ سد انفجاری با پرده آببند از نوع دو غاب.. ۲۶
۴ـ مخلوط سنگ و خاک انفجاری بعنوان سد. ۲۷
۵ـ سدهای انفجاری یکنواخت.. ۲۸
۶ـ سدهای انفجاری با پوشش “CFRD” 29
۷ـ استفاده از مواد مصنوعی به عنوان پوشش…. ۲۹
مشکلات و نواقص سدهای انفجاری.. ۳۰
۱ـ مشکل آببندی سدهای انفجاری.. ۳۱
۲ـ صدمه دیدن سنگ جناحین.. ۳۲
۳ـ عدم سازگاری یا طبیعت.. ۳۳
۴ـ مسائل زیست محیطی.. ۳۳
منابع. ۳۵
مقدمه
تاریخچه مطالعات و احداث سدهای انفجاری ه تحت عنوان “Explosive Dams” “Directional Blasting Dams” شناخته می‌شوند ، به حدود ۶۰ـ۵۰ سال قبل بر می‌گردد. برای نخستین باراین مطالعات درکشور شوروی سابق انجام گردیدو بعداً کشور چین نیز به چنین مطالعاتی دست زد. سابقه طرح این قبیل سدها در کشور چین به حدود ۴۰ـ۳۰ سال پیش می‌رسد.
تجربیان به دست آمده از احداث سدهای انفجاری نشان می‌دهد که این روش می‌تواند در ساخت این قبیل سدها در مناطق کوهستانی با اهداف گوناگون و با نتایج مفید و ارزنده مورد استفاده قرار گیرد.
مطالعات مربوط به طرح و احداث سدهای انفجاری به روش “انفجار کنترل شده ” بدلایلی چند می‌تواند در کشور ایران مورد توجه قرار گیرد، از جمله :
ـ سرعت اجرای سدهای انفجاری نسبت به سدهای متعارف به مراتب بیشتر است.
ـ در این سدها مشکلات اجراییبا مصالح متعارف در دره‌های تنگ را کاهش می‌یابد.
ـ در سدهایانفجاری هزینه‌های اجرایی کاهش پیدا می‌کند.
ـ مشکلات تخصصی در طرح واجرای این قبیل سدها ، به مراتب ازسدهای با مصالح بتنی خاکی و سنگریزه‌ای کمتر است.
ـ بدلیل انعطاف پذیری مصالح حاصل ازانفجار ، مسائل لرزه خیزی و تحمل پذیری پی درمقابل بار نشست‌های ناهگون در این قبیل سدها مشکل آفرین نخواهد بود.
ـ هزینه‌های مربوط به سیستم انحراف ، حمل مصالح ، و استفاده از تجهیزات پیچیده بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کند.
با توجه به مدت زمان کوتاه اجرای بدنه سد و کاهش هزینه‌های اجرائی ساخت سد همراه با کاهش مشکلات تکنیکی ، این قبیل سدها به تدریج جای خود را بین سدهای متعارف باز می‌کنند. بخصوص در کشور ایران که سه چهارم سطح آن کوهستانی و رودخانه‌های بزرگ کشور در حوضه‌های آبریز کوهستانی جاری است. احداث سد به روش انفجار کنترل شده می‌تواند برای کنترل و ذخیره آب و یا استفاده از پتانسیل برقابی جریانهای سطحی ، کنترل سیلاب و تله‌اندازی رسوب مفید واقع شود.
سدهای انفجاری همانند سدهای متعارف . برای تحقیق اهداف مختلف ، متعدد و متنوع ساخته می‌شوند. این قبیل سدها را ممکن است با هدف یک منظوره و یا چند منظوره ساخت و تقریباً کلیه اهدافی که در سدهای متعارف مورد توجه است ملاک عمل قرار می‌گیرد و با اهداف سدهای انفجاری قابل تطبیق است.
بررسی طرحهای انجام شده نشان می‌دهد که نوع سنگ پی و جناحین این گونه سدها می‌توان کاملاً متفاوت باشد . در سدهای ساخته شده با استفاده از انفجار ناگهانی به ویژه در سنگهای کوارتز ، ماسه سنگ ، گرانیت ، ریولیت ، اندزیت، آهک و کنگلومرا نتایح خوبی بدست آمده است